Sommigen noemen het -vooral na de Coronaperiode- ook wel een Virtueel EHBO-museum.
Tijdens een opruimactie i.v.m. een verhuizing heb ik onlangs de in mijn bezit zijnde jaargangen van de Voorpost en opvolgers met pijn in het hart weggegooid. De site ehbomagazine.nl heb ik lange tijd ook ongemoeid gelaten.
Toeval bestaat niet dus -in een reactie- kwam ehboverzamelaar.nl met een aanbod van complete jaargangen van de landelijke EHBO-bladen. Wellicht zet dit ook andere -inmiddels gepensioneerde- EHBO-instructeurs aan het denken en kunnen we (misschien wel samen?) van ehbo-magazine.nl een online informatiepunt maken voor allerlei (historisch) materiaal betreffende de overdracht van de Eerste Hulp vaardigheden.
Reageer gerust. Ik ben inmiddels 75, dus… vooral ook mensen die nog een wat langere levensweg voor zich hebben? Ik houd mij aanbevolen voor reacties.
(Update: 22 december 2019) In ruim 40-jaar Eerste Hulp instructie, waarbinnen ik mij -als didacticus- onder andere bezighield met opleidingen en het aantrekkelijk(er) maken van de lessen en het lesmateriaal ben ik inmiddels al diverse jaren pensioengerechtigd.
Praktijk van de EHBO
Het schrijven van columns over de praktijk van de Eerste Hulp en andere Eerste Hulp gerelateerde zaken over de praktijk van de EHBO o.m. in de Voorpost van de dokter; het EHBO-Magazine; het Hulpverlenersmagazine en deze digitale vorm daarvan worden echter duidelijk schaarser. Natuurlijk rijd ik nog steeds niet door als een ongeval op mijn pad komt waarover ik nog graag wat kwijt wil! Wie weet komt er dus nog wel ‘ns een column?
Digitaal Eerste Hulp museum
Maar ik heb wel nog steeds veel beeldmateriaal, stukken en afbeeldingen die langzaamaan ‘museale’ waarde krijgen. Graag wil ik daarom deze website ‘in de lucht’ houden bij wijze van digitaal museum over de geschiedenis van de EHBO en de manier waarin het opleiden tot EHBO’er sinds het ontstaan is veranderd. Daarnaast heb ik het menu-item ‘Museaal‘ toegevoegd, waarin u een blik in het verleden kunt werpen en zaken kunt aantreffen, die nooit meer in herdruk zullen worden genomen, maar wel enige historische waarde (kunnen) hebben of u een nostalgische glimlach zullen (kunnen) ontlokken.
Gerard van Broekhuijsen
Onderstaand de laatste column uit mijn actieve EHBO-instructieperiode
Wanneer ben je competent om je diploma verlengd te krijgen?
“Nee, jouw verlenging zit er niet bij.” “Maar dat wist je toch?” “Je miste nog een aantal aftekeningen”. Zo startte dit -voor mij- laatste seizoen tijdens de NODE bijeenkomst in mijn rayon. Inderdaad, mijn verlenging als Eerste Hulp instructeur blijkt op gespannen voet te staan met overwinteringen in Portugal. Hoewel, ik heb dáár ook gereanimeerd. Heb dáár ook slachtoffers geholpen en bijgestaan. Op bijgevoegde foto van persfotograaf Ko van Leeuwen was ik onlangs nog actief bij een aanrijding op het kruispunt, waarvandaan ik de klappen in mijn huis kan horen.
Ik zie nog die angstige blik in de ogen van de slachtoffers in shock, die ik als hulpverlener tegenkwam. Ik hoor nog de laatste ademtocht van de dame tussen de wielen van een vrachtwagen. Ik voel nog die voet onder het gesmolten dashboard van het autowrak waar ik een moeder en haar dochters uithaalde. Ik ruik nog de geur van verbrand vlees. Ik beleefde de afgelopen 45 jaar ehbo met al mijn zintuigen.
Ik prijs me gelukkig met 68 jaar levenservaring en het gegeven dat het menselijk brein een voorkeur heeft voor positieve herinneringen. Daarom proef ik ook nog steeds de bonbons, die het eerste uiterst dankbare door mij geholpen verkeersslachtoffer mij -na een lange zoektocht- samen met mijn keurig gestoomde deken, kwam terugbrengen. Ik had toentertijd slechts enkele weken mijn eenheidsdiploma. Ik koester de dankbare opmerkingen van slachtoffers, nadat ik hun bloedingen had gestelpt, hun kneuzingen gekoeld en hun lichaamsdelen had verbonden. Deze praktische vaardigheden, ook het louter geruststellen: “Broeder, wat ben ik blij dat u er bent.” probeerde ik ruim 40 jaar op mijn cursisten over te brengen. De 100% geslaagden cursussen getuigen van het succes van deze lessen. Als didacticus probeerde ik meer dan 40 jaar mijn collega’s hiervan te laten meeprofiteren. Kortom ik ‘voel’ me nog steeds volledig ‘competent’ en als ehbo’er toegerust voor mijn taak en zeker ook voor de volle 100% eerste hulp docent.
Helaas, de organisatie die de verlengingen regelt, mist de waarnemingen van mijn zintuigen. Eerste hulp acties in praktijksituaties worden niet geregistreerd en tellen ook niet mee voor de puntentelling. Het systeem meet zuiver de opgestelde vereisten; weegt en heeft mij nu te licht bevonden. Het oordeelt dat ik zal niet in staat zal zijn nog voor mijn verlengingsdatum aan de vereisten te voldoen en er is geen dispensatie mogelijk. “Uw tijd als eerste hulp docent is voorbij!”
Ik voel me nog het meest verwant met de vakman, die na ruim 40 dienstjaren bij het management van zijn bedrijf wordt geroepen en te horen krijgt dat hij mag uitstappen. “We gaan verder zonder u.”
Het zij zo!
“Je zou toch gewoon je columns kunnen blijven schrijven.” “Je kunt immers nog steeds lesgeven, je kunt alleen niet meer onder jouw naam cursistendiploma’s verlengen.” Mijns inziens echter zal de organisatie het niet op prijs stellen, als iemand die op administratieve gronden wordt uitgeschreven, nog steeds blijft functioneren ook al heeft dit ‘systeem’, zijn/haar diploma niet verlengd.
Nee, ik heb mij jarenlang met ziel en zaligheid voor de eerste hulp ingezet. Uit volle overtuiging en met grote inzet. U zult het met deze laatste column moeten doen. Ik ga -het is helaas niet mijn eigen vrije keuze- vervroegd met pensioen en ga de ehbo-tijd aan andere zaken besteden. Het ga u en de Eerste Hulp goed. Wellicht komt er nog eens een tijd dat èchte praktijkervaringen -waar we al het oefenen toch voor doen- kunnen meetellen voor de verlenging van diploma’s.
Tijdens de rayonleidersbijeenkomst van zaterdag 9 oktober 2014 in Amsterdam zijn de rayonleiders en didactici bijgepraat door de Nederlandse Reanimatie Raad en het Oranje Kruis. Het ging vooral over de procedures en de controle of alles volgens deze procedures verloopt.
Als rode draad kwam steeds weer naar voren hoe deze organisaties dit allemaal moeten bekostigen. De Nederlandse Reanimatieraad wil het geld vooral halen bij de belanghebbenden en het Oranje Kruis zoekt ook betere mogelijkheden de kosten neer te leggen bij de gediplomeerden.
Beide organisaties leggen vooral de nadruk op het belang van de certificering en het uitvoeren van de door hen opgestelde afspraken om de Eerste Hulp-/reanimatie-instructie precies zus of precies zo te doen.
Het is duidelijk ik heb het al vaker betoogd: Eerste Hulp is Big Bussiness geworden! (zie ook) En het liefst willen zij dat de docenten en lesinstituten hun certificaten bij hen inkopen en doorgeven, m.a.w. franchisenemers worden!
Het viel mij zaterdag, maar de laatste jaren al veel meer, op dat het Eerste Hulp-onderwijs -vroeger volledig verzorgd door EHBO-verenigingen en het Rode Kruis- zo langzaamaan wordt overgenomen door marktpartijen, die ‘het product’ EHBO aan de man brengen. Op zich niets mis mee, maar…
… als het aanbrengen en op peil houden van Eerste Hulp kennis en -vaardigheden van leken niet meer het enige doel is, maar gaat strijden met het streven naar winst, zijn we mijns inziens op een glijbaan beland.
Het is voor een instituut van levensbelang opdrachten binnen te halen met een zo hoog mogelijk geslaagden percentage. Dit is een lofwaardig streven en eigenlijk streeft iedere lesgever hier naar.
In het veld circuleren echter al langer ervaringen die aangeven dat dit vaak niet bereikt wordt door kleine groepen; uitstekend lesmateriaal; intrinsiek gemotiveerde docenten, die het niet uitsluitend ‘voor de poen’ doen en natuurlijk een solide examen. Vaker is het tegengestelde het geval. De goedkoopste aanbieder wordt gekozen!
In dit licht bezien is de bovengenoemde controle op procedures logisch en terecht. Toch was dit -toen verenigingen en vrijwilligers hiermee bezig waren- nauwelijks een issue. De vrijwilligersorganisaties hadden goed opgeleide vrijwilligers nodig en deze deden hun ‘stinkende best’ goede resultaten voor hun organisatie te behalen.
Zaterdag een zeer informatieve en inspiratievolle jaarlijkse terugkomdag voor KNRM-EHBO-docenten bijgewoond. Zij leiden de bemanningen van de reddingboten op m.b.t. de extra Eerste hulp vaardigheden die van deze vrijwilligers gevraagd worden onder de noemer EHBOplus. Er zijn meer organisaties, die de term EHBOplus claimen zoals: logobase.nl. Voor de KNRM bestaat het uit de handelingen: extra kennis omtrent verdrinking en onderkoeling; Zuurstoftoediening; de team-reanimatie; de handgreep van Sellick; de log roll; de nekkraag en de communicatie met de Radio Medische Dienst.
Momenteel zijn deze vaardigheden en de aanvullende kennis bij het overgrote deel van de bemanningen van de reddingboten van de KNRM op het gewenste niveau. Zaak is het op dit niveau te houden en voortdurend te blijven evalueren. De groep instructeurs kwam uit alle windstreken naar het hoofdkantoor van de KNRM in IJmuiden en werden bijgepraat over de laatste ontwikkelingen door Prof.dr. Joost Bierens, die juist terugkwam van het World Congress on Drowning Prevention in Potsdam.
Hierna kwamen de workshops waarbij het ‘doen’ weer op de voorgrond stond. De EHBOplus vaardigheden zelf beoefenen en het ‘aan den lijve’ ervaren hoe de handelingen aan boord van een schip in zeer moeilijke omstandigheden uitgevoerd moeten worden door de bemanningen werd door de ‘natte’ en ‘droge’ instructeurs als zeer confronterend ervaren. En dan lag de boot nu ook nog redelijk stil ‘aan de kant’.
Unaniem was na afloop de constatering, dat de bijeenkomst zeer nuttig was en als ‘oplaadpunt’ mag worden beschouwd voor het werk van deze ‘bijzondere’ EHBOplus instructeurs.
Vanavond naar een rayon-avond op het hoofdkantoor van de KNBRD te IJmuiden. Dit bijzondere rayon is opgericht om beide reddingsorganisaties op instructiegebied samen te laten werken en meer aandacht te kunnen schenken aan o.a. verdrinking, onderkoeling, zuurstoftoediening, enkele aanvullende handgrepen en het hulpverlenen voor een langere periode. (terug’stomen’ met slachtoffers aan boord.) Deze extra’s zijn inmiddels EHBO+ gaan heten en alle bemanningen van de reddingsboten van de KNRM zijn naast hun Eerste Hulp diploma opgeleid om deze extra handelingen te verrichten.
Vandaag, 9 november 2013 begint het nieuwe NODE rayon seizoen. De Eerste hulp instructeurs gaan hun competenties bijschaven en bijpraten over de wijze waarop ze hun presentatie van de leerstof kunnen verbeteren.
Ik heb wat geëxperimenteerd met ‘n nieuw presentatieprogramma Prezi. Ook hier geldt: In de beperking herken je de meester, want je kunt flink gedesoriënteerd raken door sommige Prezi’s. Er zijn ook al wat andere op de EH-instructie gerichte Prezi’s. ‘t Is gratis, dus je kunt naar hartenlust experimenteren. Succes!
Vrijheid van onderwijs is een recht. Net zo goed als vrijheid van informatieen delen van kennis, Zomaar een aantal kreten? Of de basis van waaruit je moet starten om de kleine planeet, waarop wij verblijven voor iedereen tot een prettige omgeving te maken/houden. Ons werkveld, de Eerste Hulp en vooral het aan zoveel mogelijk mensen aanleren van de vaardigheden om dit te kunnen doen, heeft zeer veel baat bij deze rechten.
Opgegroeid als Rode Kruiser, met haar 7 grondbeginselen, ben ik al vanaf 1972 als vrijwilliger bij de Eerste hulp betrokken. Ik verbaas me de laatste jaren dan ook, dat zelfs in de Eerste Hulp: de opleiding tot, schaamteloos commercieel wordt uitgebuit. Er worden claims gelegd op de exclusiviteit om opleidingen te mogen geven, examens te mogen afnemen en dit alles tegen inmiddels fors uitgegroeide bedragen. (Er moeten immers een aantal werknemers van kunnen leven!)
Gevolg: de docenten op de werkvloer komen op achterstand. Er is te veel -net weer even andere- lesstof. Er worden steeds meer eisen gesteld aan de wijze, waarop lesgegeven wordt. (Volgens de eigen doctrine!) Maar goede lesmaterialen? Die moet je zelf maar gaan maken of aanschaffen.
Professional
Voor mijn pensionering heb ik mij in de 27 jaar als AVO-docent nauwelijks hoeven inspannen om lesmateriaal te maken. Je had een lesmethode, leerlingboeken, werkbladen, docentenhandleiding, wandplaten, bordschema’s, dia’s, geluidsbanden, films, noem maar op. Ook les-suggesties, compleet met organisatievormen, werden kwistig rondgestrooid.
Flanelbordstroken
Vreemd was het dus voor mij, dat ik in de opleiding tot EHBO-instructeur, mijn eigen flanelbordstroken moest gaan maken. In de voorgeschreven kleuren in een duidelijk handschrift of met letterstempels. Ik heb me altijd afgevraagd waarom de farmaceutische industrie hierin nooit -in overleg met bijvoorbeeld Het Oranje Kruis- prachtige afbeeldingen ter beschikking heeft kunnen/willen stellen aan ons als vrijwilliger.
Ook nu nog zijn de EH-docenten zo gewend aan het zelf maken van hun lesmateriaal, dat ze vinden dat een prachtige Powerpointpresentatie bewerkbaar moet zijn. Ze willen net op die ene dia de tekst iets anders, iets meer naar de persoonlijke smaak! Het is denk ik het gebrek aan prachtige Powerpointpresentaties. Hoewel, nagenoeg elke EH-docent heeft tegenwoordig standaard ‘n USB-stickie op zak, om zoveel mogelijk presentaties te verzamelen! Er is dus al van alles! De creativiteit van een EH-docent is (noodgedwongen?) enorm groot.
Zelf het wiel uitvinden, zelf de uitgevonden wielen aanpassen. Het is iets uit het Eerste Hulp onderwijs, dat ik als docent niet zo goed heb kunnen plaatsen.
Hoe nu verder?
Kunnen we onze koepels dwingen tot samenwerking en eenduidigheid (Eenheid van doctrine)? Kunnen we ze dwingen tot het gratis beschikbaar stellen van het gereedschap voor een goede docent? In de huidige maatschappij denkt men -ik denk onterecht- dat concurrentie de methode is voor prijsbeheersing en kwaliteit. Ik geloof meer in creativiteit, vrijheid van onderwijs, vrijheid van informatie en het onbaatzuchtig delen van kennis. Zo lang hier nog flink winst mee kan worden gemaakt, zullen we individueel moeten roeien met de riemen, die we zelf maken of krijgen aangereikt.
Of zullen we als EH-docenten alles maar samen gaan delen? Als aanzet kunt u op deze site rustig rondkijken. (En reageer, want dat is de functie van dit blog.)